Nieuw VN-rapport maakt harde politieke keuzes over klimaat onvermijdelijk

De wereld moet 'onmiddellijk en snel' de uitstoot van broeikasgassen terugdringen, zegt een maandag gepubliceerd klimaatrapport van de VN. De aarde warmt in snel tempo op, met als gevolg ernstige klimaatverandering die nu al zichtbaar is.

In het kort

• Blijft de broeikasgasuitstoot stijgen, dan is de aarde in het ergste geval eind deze eeuw 5,7°C warmer.
• De aarde is nu 1°C warmer dan ruim een eeuw geleden.
• Klimaatverandering, zoals hittegolven en extreme regenval, is daardoor al een feit.
• Dat alles blijkt uit het nieuwe klimaatrapport van de VN, gepubliceerd deze maandag.
• Wereldleiders noemen het nieuwste rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) een 'wake-upcall'. Klimaatverandering, zoals droogte en zware regenval, is overal ter wereld zichtbaar en die verergert snel, tenzij landen snel veel broeikasgasuitstoot verminderen. De ambitie van regeringen is er wel, maar de uitvoering van klimaatafspraken gaat veel te traag.

1°C-5,7°C

'Zeer zorgelijk' noemt premier Mark Rutte de nieuwe studie, die geldt als belangrijkste wetenschappelijke bron over opwarming van de aarde. Eurocommissaris voor het klimaat, Frans Timmermans, zegt dat het onderzoek 'de ongelooflijke urgentie toont om nu de klimaatcrisis aan te pakken'.

De vraag is of dat lukt. De planeet is nu 1 graad Celsius warmer dan ruim een eeuw geleden. Weten landen heel snel veel CO₂-uitstoot te verminderen, dan kan het daarbij blijven, maar blijven de emissies stijgen dan loopt de temperatuur, in het slechtste geval, op tot 5,7°C extra, waarschuwt het IPCC.

Al jaren waarschuwt het IPCC voor het gevaar van de toenemende hoeveelheid broeikasgassen, zoals koolstofdioxide (CO₂), in de atmosfeer. Die komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals olie, steenkool en aardgas, en warmt de aarde op. De mens is 'onmiskenbaar' de oorzaak van de toegenomen broeikasgassen in de atmosfeer, zegt het nieuwe rapport.

De belangrijkste punten uit het VN-klimaatrapport

• Klimaatverandering is nu al merkbaar in alle delen van de wereld.
• Extreem weer, zoals hittegolven en zware regenval, zal vaker voorkomen en heftiger zijn.
• De aarde is tot nu met 1°C opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële tijdperk.
• De zeespiegel is in honderd jaar tijd met twintig centimeter gestegen.
• De mens is 'onmiskenbaar' verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde.
• Blijft de broeikasgasuitstoot zo doorgaan, dan is de aarde over twintig jaar 1,5°C warmer.
• Om onder de 2°C opwarming te blijven, moeten landen 'onmiddellijk en grootschalig' de uitstoot van broeikasgassen verminderen.
• In het slechtste scenario, met veel broeikasgasuitstoot, is de aarde eind deze eeuw 5,7°C warmer.

China, VS en EU

De IPCC-studie komt op een moment dat de drie grootste uitstoters ter wereld, China, de Verenigde Staten (VS) en de Europese Unie (EU), net klimaatbeleid hebben gemaakt om aan het Klimaatakkoord van Parijs te voldoen. In dit akkoord dat 195 landen in 2015 sloten, is afgesproken de aarde eind deze eeuw met niet meer dan 2°C te laten opwarmen en te streven naar maximaal 1.5°C.

Aan de ambities ligt het niet. Zo wil China in 2060 CO₂-neutraal zijn en heeft president Joe Biden ervoor gezorgd dat de VS überhaupt weer meedoen aan het Parijs-akkoord. Onder president Donald Trump, trokken de VS zich terug. De EU streeft er met haar 'Green Deal' naar de broeikasgasuitstoot de komende dertig jaar terug te dringen.

Het zijn aspiraties die met veel overleg of na lang aarzelen tot stand zijn gekomen. Maar het is ook beleid dat bij de uitvoering tegen veel problemen aanloopt. De afgelopen eeuw is een wereldeconomie gecreëerd die draait op fossiele brandstoffen. Dat veranderen is extreem complex, terwijl het IPCC-rapport van maandag laat zien dat de tijd dringt.

De CO₂-uitstoot moet nu hard dalen om de ergste klimaatverandering te stoppen, zegt het rapport. Maar om de huidige economische welvaart te behouden, is het beleid erop gericht fossiele brandstoffen langzaam in de ban te doen. Niet voor niks volgt na de bezorgde woorden van premier Rutte maandag al snel een terughoudende boodschap. 'Drastische maatregelen? De vraag is ook: hoe houd je het betaalbaar?'

Wereldwijde uitstoot is gestegen

Alle ambities ten spijt, de afgelopen jaren is de wereldwijde uitstoot ieder jaar met ongeveer 1% toegenomen. Zo bouwt China nog altijd nieuwe steenkolencentrales. China's president, Xi Jinping, heeft gezegd dat de uitstoot van het land pas na 2030 gaat dalen. Biden heeft een minieme meerderheid in de Amerikaanse Senaat, waardoor baanbrekende klimaatmaatregelen er moeilijk doorkomen. En de EU heeft de laatste dertig jaar weliswaar de broeikasgasuitstoot weten te drukken, maar daarmee zijn de gemakkelijke stappen al gezet.

Ook Nederland weet maar heel langzaam meer zon- en windparken te bouwen, waardoor het aandeel hernieuwbare energie ver achterblijft bij andere Europese landen. Een nieuw kabinet zou kunnen besluiten dat de steenkoolcentrales sneller moeten sluiten dan 2030, maar de enige partij die dat wil en met veel zetels uit de verkiezingen kwam, is D66. Ondertussen pleit de VVD voor een kerncentrale, die CO₂-vrije elektriciteit opwekt, maar ook daartegen is veel weerstand.

Klimaatverandering al zichtbaar

Terwijl de politiek overleg voert, is de klimaatverandering al in alle regio's ter wereld zichtbaar, zegt het IPCC. 'Het tempo waarin klimaatverandering plaatsvindt, is ongeëvenaard. Iets wat we niet zagen de afgelopen tweeduizend jaar', aldus Rob van Dorland, klimaatwetenschapper van het KNMI en lid van de Nederlandse delegatie bij het IPCC. In Noord-Europa, en dus ook in Nederland, uit het zich in hittegolven en zware regenval.

In november is in het Schotse Glasgow een nieuwe klimaattop, waar de landen samenkomen die in 2015 het Parijs-akkoord sloten. Daar zullen landen het huidige klimaatbeleid evalueren, met het verschil dat er nu een rapport ligt waaruit een grote urgentie voor snelle klimaatactie spreekt. Te lang dubben kan niet meer.

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/economie-politiek/1407572/nieuw-vn-rapport-maakt-harde-politieke-keuzes-over-klimaat-onvermijdelijk-knh1caYtVzYp?utm_medium=social&utm_source=app&utm_campaign=earned&utm_content=20210810&utm_term=app-android