Smart Buildings

Smart Buidings, webinar door Erik Ubels.

We organiseerden als Sociëteit Vastgoed een innovatief webinar, in samenwerking met Erik Ubels, over dit veelbesproken onderwerp. Ondanks dat de techniek ons even in de steek liet, konden we door een alternatief toch een uitermate waardevol en interactief seminar aanbieden. 

Erik startte direct met de gasten mee te nemen op de drijvers van smart buildings, zoals het hybride werken, de digital twin, de JLL ratio, de 4^e industriële revolutie, materialen en circulariteit en de energie efficiency. Dit werd nog aangevuld met de perceptie vanuit organisatie en mens, people, planet en profit.

Wat is smart?

Wat is een smart building? Een smart building is een gebouw waarin slimme, innovatieve technieken zijn geïntegreerd die de werk- en leefomgeving verbeteren. De doelmatige inrichting en alle daarin toegepaste slimme technieken samen zorgen ervoor dat de gebruikers optimaal kunnen functioneren en presteren. En belangrijk aspect hierbij, wie speelt welke rol? 

De belangrijke spelers bij de aanvang zijn natuurlijk de architecten, It mensen, facility management (fijn dat jij ook aanwezig was Roy Ploum, goed om de input van Vebego te horen) en de zekerheid of veiligheidsmensen. Duidelijk is dat er meer focus mag liggen op wat direct toegepast kan worden, zoals het gebruik van regenwater, in samenspraak met installateurs en verdere mogelijkheden uitdiepen om anders te denken en te handelen. 

Erik deelt een voorbeeld hoe het bij een zorginstelling invulling kreeg, deze andere denkwijze, door geen miljoenen keuken te installeren en aan te schaffen maar te betalen per maaltijd. Dit kreeg ook een invulling in de zorginstantie-wasserij, wat geresulteerd heeft in waardevolle uitvoeringen. 

Duurzaamheid

Dat brengt ons direct op duurzaamheid, essentieel in een smart building. Er zijn vele termen die ons hiervoor dagelijks passeren, ESG, BENG, Paris Proof, BREEAM, allemaal belangrijk voor een smart building. Daarbij blijkt circulair een subsituut voor duurzaam. Vandaar ook de focus op het bouwen, inrichten, de schoonmaak, de materialen die teruggenomen kunnen worden en opnieuw gebruikt kunnen worden. Zoals bij de Edge, waar de keukens na 15 jaar ingenomen kunnen worden om te worden ingezet voor nieuw materiaal. 

Duidelijk is dat smart met name opgaat voor nieuwe gebouwen waarbij de vraag wordt gesteld:”Wat is er duurzaam aan gebouwen waar je er al genoeg van hebt?” Dit geeft een interessante discussie die je terug kunt zien in de opnames die binnenkort worden gedeeld in de online ledenomgeving.

Er is een duidelijke behoefte aan een standaard, in plaats van de diverse certificeringen, want zo stelt Huib Boissevain:” Het financiële is nog steeds richting gevend, dat merken wij aan de gesprekken, die niet over de huurders of met hen gaan, maar die plaatsvinden met de CFO van de organisatie, en ook niet met de HR directie”. We zijn het met elkaar eens, “Smart gaat over meer dan over sensoren of de installatie”. 

Het wordt dan ook als opmerkelijk beschouwd dat in het nieuwste handboek voor project ontwikkelaars het hele woordt ‘smart’ totaal niet terugkomt. 

Belangrijk om hierover in gesprek te gaan tijdens een Smart Buildings Event dat Sociëteit vastgoed in 2023 organiseert, waarbij wij spreken over het functioneel vastleggen wat bijvoorbeeld een sensor moet kunnen, wat al bepaalt wordt in de orientatie bij het richtbedrag van de aanschaf. Bij inloop dient dit opnieuw getoetst te worden, zodat bij aankoop helder is of er mogelijk toch betere exemplaren op de markt zijn. Sensoren kunnen draadloos elektrische of optische fenomenen detecteren, meten, controleren, tellen, bewaken, en identificeren.

Innovatie

Dat brengt ons al snel op de invulling van innovatie in de bouw. Door te innoveren kunnen bouw- en infrabedrijven slimmer en beter werken en besparen op kosten in de bedrijfsvoering. Innovatie is daarom een belangrijk thema binnen smart buildings afstemming en uitvoering. Een ingewikkeld facet om er optimaal door te krijgen, blijkt in de praktijk. Er wordt voornamelijk gesproken over wat er niet mag, en niet kan. Dat dit niet overal zo is, blijkt uit voorbeelden uit de praktijk, aangezien in Zweden duurzaam beton zelfs verplicht is.

Een ander aspect van innovatie is het gebruikmaken van PCM, niet voor een ieder een bekend gegeven. Denk aan de blauwe koelelementen die je in de vriezer legt en daarna gebruikt om je drankjes koel te houden in de zomer. PCM koeling maakt gebruik van de warmte en koude die vrijkomt bij de faseovergang van vast naar vloeibaar (en andersom) van het PCM. ’s Nachts zorgt de toevoer van koudere buitenlucht ervoor dat het PCM stolt. De koude uit de buitenlucht wordt dan opgeslagen in het faseovergangsmateriaal. Overdag, wanneer het buiten warm is, smelt het PCM weer. De warmte uit de buitenlucht wordt dan als smeltingswarmte opgeslagen in het faseovergangsmateriaal. Overdag zorgt het PCM dat de omgevingslucht wordt gekoeld door de opgeslagen koude af te staan en ’s nachts wordt de opgeslagen warmte gebruikt om de omgevingslucht te verwarmen. Ook hier geldt dat het buitenland daar verder mee is, in Duitsland zijn dergelijke gipsplaten al bij de bouwmarkten verkrijgbaar. Het betreft een relatief goedkope oplossing en is tegelijk uniek en bruikbaar, ook bij de renovatie van bestaande bouw. 

Erik neemt ons vervolgens mee op een voor velen onbekend aspect van smart buildings, Circadian light. 

Wat is circadiane verlichting?

Verschillende sectoren, van de gezondheidszorg tot het bedrijfsleven, zijn begonnen met het onderzoeken van de potentiële voordelen van verlichting die de natuurlijke slaap-waakcycli van het menselijk lichaam volgt. Deze strategisch ontworpen systemen, bekend als circadiane verlichting, hebben mogelijk de kracht om de gezondheid, alertheid, productiviteit en meer van mensen positief te beïnvloeden. Belangrijk aspect wanneer we bij smart buildings ons focussen op de mens en de meerwaarde van de invulling van een gebouw voor de gebruikers. Het concept van circadiane verlichting volgt dat van het menselijke circadiane ritme, een 24-uurs interne klok. Licht wat meebeweegt met onze interne klok, een helder innovatief gegeven wanneer de technologie in een gebouw invulling krijgt door middel van innovatie.

Erik besluit dat er momenteel reeds veel gaande is, er is een vergaande gebouwinnovatie mogelijk, met als voorbeeld de houtbouw op de Zuidas van NSI.   De invulling van deze gebouwinnovatie kennen wij onder de noemers BIM, smart buildings solutions, facility management en ERP. Daarnaast krijgt dit een invulling door het gebruik van digital twins.

Wil je hier meer over horen, of meegenomen worden op de kennistafels en sessies die we hierover organiseren? 

Meld je dan aan voor het congres wat we op 30 maart organiseren met en bij Interface in Scherpenzeel, Erik zal hier een workshop geven. 

Daarnaast kun je uitzien naar een seminar Smart Buildings in a Day #comingup.

Tenslotte vertelt Erik verheugt dat hij het rechte eind had, toen hij aangaf in het Memory rapport, dat het zeker Brick zou worden (digital twin otologie). Waarom is dit zo waardevol voor de ontwikkelaar en toekomstige eigenaar? 

Digital Twin

Het Digital Twin-concept helpt de gebruikers om het gebouw virtueel te gaan bouwen voordat dat fysiek en concreet gebeurt. Verder zorgt het concept ervoor dat alle leden van het bouw- en managementteam het BIM-model op dezelfde manier hanteren. Hierdoor wordt het gemakkelijker om samen te werken en de beste keuzes te maken en de meest effectieve beslissingen te nemen.

Een deepdive in innovatie

Dank allen voor jullie deelname, fijn om jullie snel terug te zien bij de volgende sessies (zie hiervoor onze agenda) en vergeet je niet alvast aan te melden voor de volgende kennissessie met Erik Ubels.

Mocht je deze sessie gemist hebben, je kunt ernaar uitzien deze snel te bekijken en te beluisteren in de online ledenomgeving waar ook de presentatie van Erik gedeeld zal worden. #atyourservice.

Hartelijke groet,

Claudia van Haeften
Sociëteit Vastgoed