Verdieping van stedelijke senioren huisvesting: Resultaten van het Osiris Lagerhuisdebat

Op 12 september bracht het Osiris Lagerhuisdebat, gastvrij gehost door Anne Oosterbaan van de Alliantie in Hiilversum en gemodereerd door Mark Logtenberg, voorzitter van Osiris, een panel van deskundigen samen om diepgaand te discussiëren over stedelijke verdichting, doorstroming en de leefbaarheid voor senioren. 

Deze middag verschafte de aanwezigen een diepgaande blik op de besproken thema's en bood dankzij de concretisering van visie, nieuwe mogelijkheden naar een stimulans tot oplossingen.

Flexibele Huisvestingsoplossingen van de Alliantie

Anne Oosterbaan deelde de sterke visie van de Alliantie, "wonen is voor iedereen; iedereen een passend thuis", die de noodzaak weerspiegelt om flexibele en toegankelijke woonopties te creëren die aangepast kunnen worden aan de behoeften van diverse ouderengroepen. 

Lieuwe Miggelbrink gaf hier in samenspraak met Mark verdere uitleg aan, en onderbouwde zijn relaas door te tonen waar we naar uit kunnen zien: Nieuwe woonvormen met gebruikmaking van de bestaande woningvoorraad, op een innovatieve en toekomstgerichte wijze invulling gegeven. De Alliantie, in samenwerking met Amaris, zo deelde Lieuwe, zet in op een vernieuwende benadering om de woonbehoeften van verschillende generaties binnen dezelfde gemeenschap te integreren. Dit initiatief is gericht op het aanpassen van bestaande woningen en het ontwikkelen van nieuwe woonvormen die niet alleen architectonisch duurzaam zijn, maar ook sociale cohesie bevorderen.

Het project omvat het strategisch herindelen van woonruimtes waarbij ouderen de mogelijkheid krijgen om op de begane grond te wonen, terwijl jongeren of gezinnen bovenverdiepingen bewonen. Deze aanpak faciliteert niet alleen de toegankelijkheid voor ouderen maar stimuleert ook interactie tussen verschillende leeftijdsgroepen, wat bijdraagt aan een levendige gemeenschapszin.

Een belangrijk aspect van dit initiatief is het stimuleren van 'nabuurschap' waarbij bewoners worden aangemoedigd om onderlinge ondersteuning te bieden. Dit concept wordt vooral toegepast in sociale huurwoningen, waarbij het bevorderen van een hechte gemeenschap centraal staat.

Verder onderzoekt de Alliantie de mogelijkheid om grote tuinen bij sociale wooneenheden te gebruiken voor het bouwen van nieuwe eenheden. Deze strategie is niet alleen bedoeld om de woningvoorraad te vergroten maar ook om flexibele woonopties te bieden die aansluiten bij de veranderende demografische samenstelling van de wijken.

Een andere innovatieve strategie betreft het transformeren van onderbenutte bedrijfspanden naar woonruimtes. Deze aanpak biedt kansen om de beschikbare ruimte efficiënt te benutten en draagt bij aan de revitalisering van minder gebruikte industriële zones.

Samenwerking met Zorginstellingen 

De multidisciplinaire aanpak van de Alliantie en Amaris, zo toonde Lieuwe, illustreert een vooruitstrevend model van stedelijke ontwikkeling dat niet alleen architectonische innovatie nastreeft, maar ook diep geworteld is in de sociale behoeften en welzijn van haar bewoners. Dit initiatief kan dienen als een model voor andere stedelijke ontwikkelingsprojecten, gericht op het creëren van duurzame en inclusieve gemeenschappen.

Innovatieve Woonmodellen en Zorgintegratie

Een kernpunt tijdens het debat was zeker de vooruitstrevende aanpak van de Amaris Zorggroep. Hun model, dat verwoord werd door Erik Huijzer, onderstreept het belang van een naadloze integratie tussen zorg en huisvesting om zelfredzaamheid en sociale betrokkenheid van senioren te bevorderen. Deze benadering is cruciaal om de uitdagingen van stedelijke verdichting het hoofd te bieden.

Daarnaast zorgde de concrete invulling van de begeleiding en voortvarendheid die Erik deelde, dat de aanwezigen tijdens zijn presentatie op het puntje van de stoel zaten, geboeid en getriggerd, vanwege de vernieuwende wijze waarop naar de toekomst en de invulling ervan gekeken werd, terwijl hier ook daadwerkelijke realisatie en uitvoering voor geleverd wordt.

In het kader van de aanstaande demografische verschuivingen en een verwachte stijging van 72% in de zorgvraag over de komende twintig jaar, benadrukte Erik de noodzaak voor een robuuste transformatie in de zorginfrastructuur binnen onze wijken. Met het oog op de toekomstige uitdagingen biedt Amaris dan ook een doordachte visie op hoe deze groei effectief opgevangen kan worden, met specifieke focus op kwetsbare ouderen.

Een Proactieve Aanpak in Zorginfrastructuur

Erik stelde voor om een alomvattende en goed onderbouwde zorginfrastructuur te ontwikkelen die ingebed is in elke wijk, zodat senioren toegang hebben tot de benodigde zorg binnen hun eigen gemeenschap. Dit betekent niet alleen het plaatsen van medische faciliteiten, maar ook het versterken van de ondersteunende structuren die sociale cohesie en netwerken bevorderen.

De sociale cohesie in wijken is immers cruciaal voor het welzijn van ouderen, en Amaris ziet dit als een kerncomponent van de zorgtransformatie. Door de gemeenschapsbanden te versterken en buurtinitiatieven te ondersteunen, kan er een zorgzame omgeving gecreëerd worden waarin ouderen zich ondersteund en verbonden voelen.

We luisterden geboeid naar deze uiteenzetting. Immers, de complexiteit van de hedendaagse zorgvraagstukken vereist een domeinoverstijgende aanpak, waarbij samenwerking tussen gezondheidszorg, sociale zorg, stadsplanning en gemeenschapsontwikkeling essentieel is. 

Amaris, die reeds een samenwerking heeft met de Alliantie, pleit voor integratieve samenwerkingsverbanden die de diverse behoeften van de senioren bevolking adresseren door middel van innovatieve oplossingen, die de infrastructuur en zorg in wijken harmoniseren.

Leiderschap in Zorginnovatie

"Leiderschap is hard nodig," benadrukte Erik. Efficiënte en effectieve veranderingen in de zorg voor ouderen vraagt om krachtige, vooruitziende leiders die in staat zijn om deze integratieve en vernieuwende benaderingen te leiden. Het gaat hier niet alleen om het managen van zorgfaciliteiten, maar ook om het bevorderen van beleidsveranderingen en het initiëren van gemeenschapsgestuurde zorgmodellen.

Deze gedeelde visie illustreerde deze middag een toekomstgericht model dat niet alleen de kwantitatieve toename van de zorgvraag adresseert, maar ook kwalitatieve, duurzame en gemeenschapsintegrale oplossingen biedt, die het leven van ouderen in stedelijke gebieden aanzienlijk kunnen verbeteren.

Visionaire aanpak

Sien Vels van Explorius presenteerde, op persoonlijke en onnavolgbare wijze haar visie op de complexe vraagstukken rondom ouderenwoningen en zorgvastgoed. Zij startte met het benadrukken van de demografische verschuivingen, met een verwachte toename van de zorgvraag. Dit illustreerde een dringende behoefte aan een doordachte transformatie van de zorginfrastructuur binnen stedelijke wijken. Vels benadrukte dat "een goede basis zorginfrastructuur in iedere wijk" essentieel is, evenals het versterken van de sociale cohesie.

Volgens Vels moet er meer aandacht komen voor domeinoverstijgend samenwerken, waarbij zorg niet alleen een dienst is maar een geïntegreerd aspect van het woonaanbod. "We moeten niet praten over de zorg, maar mét de zorg," stelde Vels, wat wijst op de noodzaak van actieve betrokkenheid van zorgverleners bij de ontwikkeling van woonstrategieën.

Economische en Sociale Overwegingen

Vels sprak vervolgens vol passie over de economische uitdagingen en het belang van een evenwicht tussen rendement en sociale waarde. Ze stelde vragen over de financiële haalbaarheid en de rol van de overheid in het ondersteunen van duurzame ontwikkelingen. "De financiële barrières zijn vaak een struikelblok, maar met overheidssteun kunnen we een verschil maken," benadrukte ze.

De discussie met de gasten die hierop volgde, gaf invulling aan de de noodzaak om woningconcepten te diversifiëren om tegemoet te komen aan de uiteenlopende behoeften van ouderen. Vels benadrukte dat de 'one-size-fits-all' benadering verouderd is en dat aanpassingen in woningen noodzakelijk zijn om inclusiviteit en toegankelijkheid te garanderen. 

Sien Vels schetste hiermee een krachtig kader voor de toekomst van ouderenwoningen en zorgvastgoed, waarbij de nadruk ligt op integratie, diversiteit, en samenwerking over domeinen heen. Haar bijdrage aan het debat bood een waardevolle blauwdruk voor het aanpakken van de groeiende zorgbehoeften in een snel veranderende samenleving.

Financiële Strategieën en Overheidsbetrokkenheid

Een terugkerend thema deze middag was de noodzaak van overheidssteun om de financiële belemmeringen voor innovatieve woonzorgmodellen te overkomen. De discussie, eveneens actief en enthousiasmerend gevoerd door Annette Duivenvoorde, belichtte het belang van investeringen die sociale impact vooropstellen, en de rol van de overheid in het stimuleren van dergelijke projecten.

“Hoe zorgen we voor verdichting in bestaande wijken, doorstroming en het borgen van leefbaarheid voor senioren in de wijk?”

Diversiteit in Senioren Profielen

Het debat erkende de diversiteit binnen de seniorenpopulatie, waarbij aangedrongen werd op de ontwikkeling van vastgoedconcepten die rekening houden met uiteenlopende behoeften. 

Dit sloot volledig aan bij de inzet van een innovatieve organisatie zoals Stichting Statiegeld op Jeugd, waar Amanda Schiltmans met passie pleitte voor het gebruik van leegstaande ruimtes, ook in bewoonde huizen, om betaalbare woonopties voor jongeren te creëren, en tegelijk ouderen een nieuwe vorm van wonen aan te kunnen bieden. 

Stichting Statiegeld op Jeugd, zo vertelde Amanda, zet zich in voor de aanpak van twee urgente maatschappelijke vraagstukken: de vergrijzing en het tekort aan betaalbare woonruimte voor ouderen én jongeren. De stichting benut leegstaande vierkante meters — geschat op miljoenen — die nu ongebruikt blijven. Door deze ruimten te transformeren, kunnen ze een nieuwe bestemming geven aan de behoeften van ouderen, wat niet alleen de wooncrisis voor jongeren verlicht, maar ook bijdraagt aan de revitalisering van onbenutte vierkante meters.

Duurzaamheid en Toekomstige Ontwikkelingen

Tijdens de actief gevoerde discussies deze middag, benadrukte Ron van Bloois het belang van Environmental, Social, and Governance (ESG)-criteria en impactbeleggingen binnen het zorgvastgoed. Deze benadering koppelt financiële rendementen aan maatschappelijke voordelen, wat cruciaal is voor de duurzaamheid en ethiek in de sector.

ESG-criteria concentreren zich op duurzaam beheer van eigendommen, het verbeteren van de levenskwaliteit van bewoners en het waarborgen van ethisch beheer en transparantie. Ron stelde dat als overheden en vastgoedpartijen deze ESG-criteria net zo strikt zouden naleven als financiële criteria, dit significante verbeteringen zou brengen in zowel winstgevendheid als sociale impact.

Immers, impactbeleggingen focussen op het genereren van positieve sociale effecten naast financieel rendement. In de context van zorgvastgoed betekent dit investeren in projecten die niet alleen winstgevend zijn, maar ook de levensomstandigheden van ouderen aanzienlijk zullen verbeteren.

Uitdagingen en Kansen

Hier wilden we zeker verder over spreken: Het volledig integreren van ESG-principes en impactbeleggingen kent uitdagingen zoals het ontbreken van een duidelijk regelgevend kader en het meten van sociale impact. Desondanks biedt het enorme kansen voor het creëren van een rechtvaardige en duurzame markt in zorgvastgoed, waarbij faciliteiten niet alleen voorbeelden worden van duurzame ontwikkeling, maar ook van sociale welvaart en uitstekend beheer.

"Deze benadering kan de norm stellen voor de sector en leiden naar een toekomst waarin vastgoedontwikkeling wordt afgestemd op bredere maatschappelijke doelen".

Visie en Leiderschap

Claudia van Haeften sloot het debat af met een krachtige oproep tot leiderschap en visie om de complexe uitdagingen van vergrijzing en stedelijke verdichting aan te pakken. Dit benadrukt het belang van domeinoverstijgende samenwerking en het belang van een sterke gemeenschapszin om inclusieve en duurzame stedelijke omgevingen te creëren.

"Ik ben oprecht dankbaar voor de openheid van deze middag en de saamhorigheid waarmee wij de discussie aangingen, om samen tot nieuwe mogelijkheden te komen. Door samenwerking, visie en invulling van sterk leiderschap kunnen we oplossingen realiseren met een positieve uitkomst. Ik ben oprecht geraakt door de bijzondere presentaties en nieuwe mogelijkheden die vandaag gedeeld zijn, en waarmee wij met elkaar het positieve verschil kunnen realiseren. Heel erg veel dank allen voor jullie waardevolle bijdragen en deelname en speciale dank aan Anne en Lieuwe voor de hartelijke ontvangst en gastvrijheid vandaag!"

Conclusie

Het Osiris Lagerhuisdebat heeft deze middag niet alleen opnieuw bestaande problemen besproken en aangepakt, maar ook baanbrekende stimulans tot oplossingen en toekomstige richtingen voor de integratie van wonen en zorg voor ouderen aangedragen. 

Door de collectieve expertise van vastgoedprofessionals, zorgverleners, ontwikkelaars, vastgoedeigenaren en beleidsmakers te bundelen, kunnen we absoluut een aanzienlijke vooruitgang boeken in het vormgeven van steden die zowel leefbaar als inclusief zijn voor de senioren bevolking, met extra zorg voor de benodigde zorg.

NB> De presentaties, gastenlijst en foto's van deze bijzondere middag zijn toegevoegd aan de online ledenomgeving.